Türkiye'de vatandaşın girdi maliyetleri ile aldığı maaş arasındaki makas her geçen gün daha çok açılıyor. Memuru, emeklisi ve asgari ücretlisi artan enflasyon rakamları karşısında yaşam mücadelesi vermeye çalışırken bu da yetmezmiş gibi arka arkaya gelen zamlar karşısında giderlerini nereden kısacakları konusunda şaşırmış durumdalar. Akaryakıttan elektriğe, temel besin kaynağı olan ekmekten suya kadar hemen her kalemde peşi sıra açıklanan zamların yanı sıra yakın zamanda açıklanması beklenen yeni vergi paketi vatandaşın adeta uykularını kaçırıyor. Yeni vergi paketi taslağına ilişkin ekonomistler tarafından yapılan değerlendirmelerde taslağın basında yer aldığı şekliyle getirilmesi planlanan vergi paketine bakınca faturanın son üç yılda yaşanan yanlış ekonomi politikasına ve onları yürütenlere değil, her zaman olduğu gibi vatandaşa çıkacağı öngörülüyor. Tüm bu zamlara rağmen bakanlıklardan yapılan açıklamalarda asgari ücrete zam yapılmayacağı söylemleri vatandaşın canını fazlasıyla sıkıyor.
HER ŞEYE ZAM VAR ÇALIŞANA YOK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yakın zamanda yaptığı açıklamada, asgari ücrete ara zam yapılmayacağını ve emeklilere refah payının gündemde olmadığını belirtti. Yeni asgari ücret görüşmelerinin ise Aralık ayında başlayacağını duyurdu. TBMM'deki AK Parti grup toplantısı öncesinde muhabirlerin sorularını yanıtlayan Işıkhan, asgari ücrette bir ara zam olmayacağın geçen yıl Aralık ayında da ifade ettiklerini hatırlatarak göstergelerin çok olumlu gittiğini zam konusunun 2024 Aralık ayında konuşulacağını belirtti. Emeklilere refah payı verilmesinin gündemde olmadığını vurgulayan Işıkhan, sadece toplu sözleşme gereği artışların yapılacağını dile getirerek refah payı ile ilgili çalışmalarının olmadığını söyledi.
EKMEĞE, SİMİDE ZAM
Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında zamlanarak 5 TL'den 7 TL'de çıkan ekmek fiyatı 31 Ocak'ta 9 TL olmuştu. İzmir Ticaret Odası Ekmek ve Unlu Mamuller Grubunun önerisi ile İzmir'de 9 TL'den satılan 220 gram ekmeğin gramajı 200'e düşürülürken fiyatının da 10 TL olmasına karar verildi. 2023'ün Temmuz ayında gramajı 210 gramdan 200 grama indirilen ve fiyatı 5 liradan 7 liraya çıkan ekmek için yeni yıl zammının ilk İZTO Meclisi'nde gündeme gelmiş ve 220 gram ekmek 9 TL'den satılması kararlaştırılmıştı. Ekmek zammının üzerinden 5 ay geçmesinin üzerine kentte yeni bir ekmek zammı yaşandı. İZTO Ekmek ve Unlu Mamuller Grubunun önerisi ile İzmir'de 9 TL'den satılan 220 gram ekmeğin gramajı 200'e düşürülürken fiyatının da 10 TL olması önerisi oy birliği ile kabul edildi. Öte yandan, İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, '100 gramı 10' liradan satılan gevreğin '90 gramı 12 buçuk' lira olacak şekilde satılmasına onay verdi. Buna göre Temmuz'dan itibaren gevrek 12 buçuk liradan satılacak. İzmir'de, artan akaryakıt giderleri ve enflasyon gerekçe gösterilerek toplu ulaşıma zam geldi. İzmir Büyükşehir Belediyesi, tam bileti 13 TL'den 17,5 TL'ye yükselterek yüzde 35'e yakın zam yaptı. Yine öğrenci ücreti 7.50 TL'ye yükselirken, öğretmen 11,52, 60 yaş üstü vatandaşların biniş ücretleri ise 15,50 TL oldu. Öte yandan, İzmir'de 12 Haziran tarihinde taksi ücretlerinde zam yapılmıştı. İzmir'de taksicilerin zam talebini değerlendiren İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) indi bindi ücretini 50 liradan 80 TL'ye çıkmasına onay verdi. Taksimetre açılış bedeli ise 12 TL'den 20'ye yükseldi. 22 TL olan kilometre başı bedel 27 TL oldu. Taksi zammı 24 Haziran'dan itibaren geçerli olacak. Akaryakıta gelen zamlarla birlikte ise taksi ücretlerinde yeni bir zam olacağı yine konuşulan konular arasında. ELEKTRİĞE YÜZDE 38 ZAM Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK), 1 Temmuz'dan itibaren meskenlerde kullanılan elektriğe yüzde 38 oranında zam yapıldığını duyurdu. EPDK tarafından yapılan açıklamada; enerji üretim maliyetlerinde yaşanan artışın nihai elektrik perakende satış fiyatlarına yansıtıldığı belirtildi. Buna göre, 1 Temmuz'dan itibaren mesken abone grubu için elektrik fiyatları yüzde 38, tarımsal faaliyetler abone grubu için yüzde 30, kamu ve özel hizmetler sektör abone grubunun düşük kademesi için yüzde 38 ve yüksek kademesi için yüzde 20 oranında artırılmıştır, ifadelerine yer verildi.
İZMİR'DE SUYA YÜZDE 45 ZAM
İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz Ocak ayında suya yüzde 15 zam yapmıştı. Bu zamla konutlarda 0-10 metreküp suyun fiyatı 19,21 liradan 22,09 liraya, 11-20 metreküp suyun fiyatı 24,56 liradan 28,25 liraya, 21 ve üzeri metreküp suyun bedeli ise 45,99 liradan 52,89 liraya yükseldi. Atık su bedelinin eklenmesiyle İzmirliler, konutlarda 0-10 metreküp suyu 33,13 lira, 11-20 metreküp suyu 43,27 lira, 21 ve üzeri metreküp suyu ise 79,33 liradan kullanmaya başladı. 28 Haziran'da yapıla olağanüstü genel kurul toplantısı ile İzmir'de suya yüzde 45 oranında zam yapıldığı açıklandı.
AÇLIK SINIRI ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA
Mayıs ayında asgari ücret ile açlık sınırı arasındaki fark daha da açıldı. Türk-İş'in Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırmasına göre, Ankara'da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması, yani açlık sınırı, 18 bin 969 TL'ye yükseldi. 17 bin 2 TL olan asgari ücret ise bu sınırın 1,967 TL gerisinde kaldı. Aynı araştırmada, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve diğer zorunlu ihtiyaçların toplamı, yani yoksulluk sınırı, 61 bin 788 TL olarak belirlendi. Bekâr bir çalışanın 'yaşama maliyeti' ise aylık 24 bin 609 TL oldu.
